THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG THÁNG 8 NĂM 2013

BÁO CÁO

Phân tích thị trường lao động tháng 07/2013 và dự báo

cung-cầu nhân lực tháng 08/2013

Trong tháng 07/2013, Trung tâm Giới thiệu việc làm thuộc Sở Lao động Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ (Trung tâm) đã thực hiện khảo sát, cập nhật thông tin cung–cầu lao động từ các nguồn như Cổng thông tin việc làm Cần Thơ tại địa chỉ www.vieclamcantho.vn, từ thông tin đăng tuyển và tìm việc trên báo, đài và các phương tiện thông tin đại chúng trên địa bàn thành phố Cần Thơ, của  doanh nghiệp với tổng số 4.632 nhu cầu tuyển dụng lao động, và thu thập thông tin của hơn 1.716 người tìm việc tại thành phố Cần Thơ. Qua đó, Trung tâm tổng hợp, phân tích tình hình thị trường lao động thành phố như sau: 

I. PHÂN TÍCH CUNG-CẦU NHÂN LỰC THÁNG 07/2013:

1. Tình hình chung:

Trong tháng 07/2013 tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ có nhiều chuyển biến tích cực: lãi suất giảm, cùng nhiều biện pháp miễn giảm thuế, giản thuế đã góp phần tháo gỡ khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tình hình lạm phát được kiềm chế, chỉ số giá tăng thấp, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 07/2013 tăng 0,7% so với tháng trước và bình quân tăng 3,71% so cùng kỳ năm 2012. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký và thực hiện trong những tháng gần đây tiếp tục duy trì và tăng khá cao so với cùng kỳ năm trước cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào sự ổn định của nền kinh tế Việt Nam. Sản xuất công nghiệp tiếp tục có những chuyển biến, chỉ số tồn kho có xu hướng giảm dần kể từ đầu năm đến nay. Hoạt động phát triển doanh nghiệp bước đầu đã có những cải thiện. Các chính sách về an sinh và phúc lợi xã hội tiếp tục được quan tâm thực hiện tốt như: hỗ trợ đào tạo nghề, tìm việc làm cho lao động nông thôn, lao động mất việc làm… đã góp phần làm cân bằng và thúc đẩy sự phát triển của thị trường lao động thành phố Cần Thơ.

2. Tình hình cung-cầu nhân lực:

2.1 Về nhu cầu nhân lực:

2.1.1 Nhu cầu nhân lực theo ngành nghề

Trong tháng 7/2013 nhu cầu tuyển dụng lao động của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Cần Thơ tăng 16,35% so với nhu cầu tuyển dụng tháng trước. Một số nhóm ngành nghề có nhu cầu lao động tăng cao trong tháng như: kinh doanh và quản lý, khoa học và kỹ thuật, giáo dục, công nghệ thông tin và truyền thông, thợ làm các nghề thủ công …

Đối với ngành kinh doanh và kinh tế: Nhu cầu tuyển dụng tăng khá cao từ 4.75% lên 8.29% tương ứng với mức tăng 69,80%. Nhu cầu tuyển dụng tập trung vào những vị trí như: kinh doanh, phát triển thị trường, kế toán, marketing… Nguyên nhân tăng là do chính sách hỗ trợ tín dụng của chính phủ được thực thi, doanh nghiệp được hỗ trợ lãi suất vay vốn thấp. Bên cạnh đó, tình hình sản xuất công – nông nghiệp của các doanh nghiệp tương đối ổn định, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 6,8% so với tháng trước nên rất nhiều doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi, làm cho nhu cầu tuyển dụng trong lĩnh vực kinh doanh và kinh tế của các công ty khá cao.

Đối với ngành giáo dục: Nhu cầu nhân lực cho ngành giáo dục trong tháng 7/2013 tăng 18,62% so với tháng 6/2013. Hiện nay, cả nước còn thiếu trên 27.000 giáo viên ở tất cả các cấp tại nhiều địa phương nói chung và Cần Thơ nói riêng, thiếu nhiều nhất là nhu cầu tuyển dụng giáo viên bậc mầm non. Tình trạng thiếu giáo viên bắt nguồn từ việc thực hiện đề án phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi, nhu cầu dạy 2 buổi một ngày, đẩy nhu cầu giáo viên ở cấp này tăng lên. Ngoài ra, việc đổi mới giáo dục phổ thông, khuyến khích học 2 buổi một ngày và thực hiện đề án ngoại ngữ đến năm 2020 cũng đòi hỏi tăng số lượng giáo viên. Một số môn học được dạy đại trà ở cấp trương học cơ sở như âm nhạc, mỹ thuật... cũng là yếu tố làm tăng nhu cầu giáo viên.

Đối với ngành bảo vệ và lao động giản đơn: Ngành bảo vệ hiện nay được xem là một ngành cũng không kém phần quan trọng ở hầu hết các doanh nghiệp. Vì vậy nhu cầu tuyển dụng của hai ngành này cũng tăng lần lượt là 24,87% và 33,34% .

Bên cạnh những nhóm ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng tăng lên thì cũng tồn tại những nhóm ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng giảm xuống như: Bán hàng, thợ điện tử, tài xế, xây dựng …Nguyên nhân dẫn đến nhu cầu tuyển dụng của ngành xây dựng (-27,58%) giãm là do hiện nay thị trường bất động sản đang bị đóng băng và giá cả vật liệu xây dựng tăng cao làm cho các công ty kinh doanh bất động sản hạn chế  cho việc đầu tư xây dựng nên không có nhu cầu tuyển dụng thêm các kỹ sư hay công nhân xây dựng nữa.

Điều đáng chú ý là trong tháng 7/2013 thành phố Cần Thơ tổ chức kỳ thi tuyển sinh đại học nên đã tập trung các học sinh, sinh viên, phụ huynh học sinh ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long về Cần Thơ dự thi. Do đó nhu cầu ăn uống, lưu trú tại các quán ăn, nhà hàng, khách sạn tăng cao, dẫn đến nhu cầu tuyển dụng nhóm nhành nghề dịch vụ cá nhân tăng và tuyển dụng không chú trọng về trình độ chuyên môn. Ngoài ra nhu cầu tuyển dụng ngành bán hàng tuy giảm hơn so với tháng 6/2013 nhưng vẫn ở mức cao 5,38%.  

Một số ngành nghề có chỉ số nhu cầu tuyển dụng nhân lực nhiều nhất trong tháng 07/2013 như: lao động giản đơn (27,07%), kinh doanh và quản lý (18,33%), khoa học và kỹ thuật (8,29%), giáo dục (7,71%), thợ thủ công công nghệ thực phẩm và may mặc (7,12%), công nghệ thông tin (5,51%) …

Biểu đồ 1: So sánh nhu cầu tuyển dụng lao động theo ngành nghề trong

tháng 6/2013 và tháng 7/2013

2.1.2 Nhu cầu nhân lực theo trình độ

Qua khảo sát nhu cầu tuyển dụng của hơn 318 các đơn vị tuyển dụng, doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, nhìn chung nhu cầu tuyển dụng lao động có trình độ trong tháng 7/2013 tăng cao hơn so với tháng 6/2013.

Nhu cầu nhân lực cho trình độ đại học có bước tăng nhẹ từ 12,34% lên 15,54% tương ứng với mức tăng 46,60%. Nguyên nhân dẫn đến nhu cầu ở trình độ đại học tăng là do một số doanh nghiệp tuyển dụng đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, tay nghề giỏi mới đáp ứng được yêu cầu ở vị trí tuyển dụng. Nhu cầu tuyển dụng cho trình độ trung cấp cũng có bước tăng nhẹ từ 22,40% lên 26,55% tương ứng với mức tăng 37,93%. Hiện nay tình hình kinh tế xã hội cũng đang nằm trong giai đoạn khó khăn nên các doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ tập trung tuyển dụng nhân viên với trình độ trung cấp để tiết kiệm chi phí trong việc trả lương cho nhân viên. Một số cơ sở kinh doanh, các hợp tác xã tuyển dụng ở trình độ sơ cấp nghề phục vụ cho việc sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ làm cho nhu cầu tuyển dụng ở trình độ sơ cấp nghề cũng tăng lên.

Bên cạnh những trình độ có nhu cầu tuyển dụng tăng thì cũng tồn tại những trình độ có nhu cầu tuyển dụng thấp như: trình độ cao đẳng và trên đại học. Ở 2 trình độ này thì các doanh nghiệp không chú trọng tuyển dụng nhiều. Bởi vì hầu hết doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Cần Thơ là các doanh nghiệp vừa và nhỏ cho nên nhu cầu tuyển dụng ở trình độ quá cao như sau đại học là rất hiếm, vì tính chất và vị trí yêu cầu công việc không quá phức tạp, khó khăn để thuê nhân viên ở vị trí sau đại học làm việc mà chỉ có các trường đại học hay các trung tâm nghiên cứu và phát triển khoa học kỹ thuật mới có nhu cầu tuyển dụng ở trình độ sau đại học nhưng cũng rất ít.

Biểu đồ 2: Chỉ số cầu nhân lực theo trình độ 07/2013

Bảng 1: Bảng thống kê phân tích chỉ số cầu nhân lực theo ngành nghề trên địa bàn thành phố Cần Thơ tháng 07/2013

2.2 Về cung nhân lực:

2.2.1 Cung nhân lực theo ngành nghề

Về cung nhân lực theo ngành nghề trong tháng 07/2013 trên địa bàn thành phố Cần Thơ tăng nhẹ 17,61% so với nhu cầu tuyển dụng tháng trước. Một số nhóm ngành nghề có nhu cầu tìm việc tăng cao trong tháng như: kinh doanh và quản lý, công nghệ thông tin, tài xế, dịch vụ khách hàng…

Đối với ngành kinh doanh và quản lý: Trong tháng 7/201 nhu cầu tìm việc của ngành kinh doanh và quản lý tăng từ 41,26% lên 51,28% tương ứng tăng 46,18%. Trong nhóm ngành kinh doanh và quản lý này thì tập trung nhiều nhất là kế toán, kiểm toán, quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng…Bên cạnh đó một lượng lớn sinh viên kinh tế tốt nghiệp ra trường có nhu cầu tìm việc cao góp phần làm cho nguồn cung lao động bên ngành nghề kinh doanh và quản lý tăng lên.

Đối với ngành công nghệ thông tin và truyền thông : Trong lĩnh vực kỹ thuật công nghệ thì có thể nói công nghệ thông tin là ngành có ứng dụng quan trọng và hữu dụng nhất. Ở hầu hết các kỳ thi tuyển sinh đại học thì số lượng thì sinh thi tuyển vào ngành này cũng chiếm tỉ lệ khá cao do đó số lượng sinh viên tốt nghiệp ra trường có nhu cầu tìm việc cũng rất nhiều ở các vị trí như: nhân viên IT, nhân viên quản trị mạng, nhân viên lắp ráp máy tính… Chính lí do này làm cho cung lao động ở ngành công nghệ thông tin tăng 40,32%. Đồng thời ở ngành này thì nguồn cung nhiều so với các ngành khác, tuy nhiên đối với nhu cầu tuyển dụng của nhà tuyển dụng yêu cầu khá cao về kinh nghiệm, khả năng tiếp cận công nghệ, kỹ năng lập trình, kỹ năng mềm, ngoại ngữ (Nhật ngữ hoặc Anh ngữ)… do vậy nguồn cung đối với ngành công nghệ thông tin nhiều nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu doanh nghiệp.

Bên cạnh những ngành nghề có cung lao động tăng lên thì cũng tồn tại các ngành nghề có cung lao động giảm như: bảo vệ, thợ điện và điện tử, …

Một số ngành nghề có chỉ số cung lao động nhiều nhất trong tháng  07/2013 như: kinh doanh và quản lý (51,28%), khoa học và kỹ thuật (13.29%), công nghệ thông tin và truyền thông (9,09%), tài xế (3,50%), dịch vụ khách hàng (3,26%), giáo dục (3,03%).
 

Biểu đồ 3: So sánh nhu cầu tìm việc của lao động theo ngành nghề trong

tháng 6/2013 và tháng 7/2013

2.2.2 Cung nhân lực theo trình độ

Theo phân tích chỉ số cung nhân lực theo trình độ nghề trong tháng 07/2013, nhu cầu tìm việc ở trình độ cao đẳng, đại học luôn đạt mức cao, chiếm 76,92 % tổng nhu cầu tìm việc. Thực tế hiện nay, không ít sinh viên ra trường có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, học lực khá giỏi, thậm chí là thủ khoa nhưng vẫn không đáp ứng được các tiêu chí của nhà tuyển dụng. Qua đó ta thấy số lao động có trình độ cao nhưng thiếu kinh nghiệm và các kỹ năng gặp nhiều khó khăn trong tìm kiếm việc làm.

Riêng đối với trình độ trung cấp và lao động phổ thông thì lại giảm mạnh xuống lần lượt 36,96%  và 69,54%. Có thể do những người có trình độ trung cấp thì họ học liên thông lên đại học và những người có trình độ lao động phổ thông thì đi học sơ cấp  nghề để góp phần nâng cao trình độ chuyên môn và khi đó đi xin việc thì có thu nhập cao hơn trình độ hiện tại.

Nhìn chung hiện nay trên địa bàn thành phố Cần Thơ số lượng sinh viên tốt nghiệp ra trường có nhu cầu tìm việc là rất cao. Nhưng hầu hết chưa đáp ứng được nhu cầu  thực tế của xã hội, chưa đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng. Bởi vì đa số sinh viên ra trường chưa có kinh nghiệm thực tiển mà trong quá trình học ở trường chỉ tiếp thu lý thuyết, ít chú trọng thực hành nên khó nắm bắt được công việc thực tại. Hơn nữa khả năng tiếp thu kiến thức, khả năng xử lý tình huống, nhạy bén trong công việc còn hạn chế nên tỉ lệ khó tìm được việc là khá cao.

Năm 2012 do tình hình một số doanh nghiệp giải thể và tạm ngưng hoạt động, giảm lương đã ảnh hưởng đến nguồn cung nhân lực, nhiều người lao động mất việc làm, thất nghiệp, thiếu việc làm, khó tìm việc làm…Do đó xu hướng tìm việc bán thời gian, việc làm tại nhà đang là sự lựa chọn của nhiều người lao động đang thiếu việc làm, khó tìm việc làm ổn định trong 7 tháng đầu năm 2013.

Biểu đồ 4: Chỉ số cung lao động theo trình độ 07/2013

    2.3 Đánh giá về cung - cầu lao động:

 Tổng quan thị trường lao động trên địa bàn thành phố Cần Thơ tháng 7/2013 phát triển theo xu hướng hạn chế về số lượng, tăng yêu cầu chất lượng trình độ, tay nghề, kỹ năng. Nhiều doanh nghiệp “khát” nhân lực trong khi vẫn còn một lực lượng lớn lao động thất nghiệp và khó khăn trong tìm kiếm việc làm.

 Một số nhóm ngành mất cân đối cung – cầu lao động như: kinh doanh và quản lý, công nghệ thông tin và truyền thông, bán hàng, giáo dục …Cụ thể như: đối với ngành kế toán thì cầu nhân lực là 18.33% khi đó cung lao động tới 51.28%; ngành công nghệ thông tin thì cầu nhân lực là 5.51% trong khi đó cung lao động tới 9.09%; ngành y tế thì cầu nhân lực là 2.01% khi đó cung lao động tới 3.03%. Ngược lai, ở ngành giáo dục thì cầu nhân lực là 7.71% còn cung lao động lại ở mức thấp hơn là 3.03%.

Nguyên nhân sâu xa dẫn đến mất tình trạng cân bằng giữa cung và cầu lao động là chủ yếu do đào tạo, lộ trình nghề nghiệp của người lao động không phù hợp với vị trí tuyển dụng. Người lao động thiếu các tiêu chí mà vị trí tuyển dụng yêu cầu như về chuyên môn, kinh nghiệm, khả năng tư duy, kỹ năng xử lý, tình cách và thái độ làm việc. Nhiều doanh nghiệp hiện nay khẳng định không tuyển dụng dựa vào bằng cấp. Để cân nhắc tuyển dụng, họ sẽ phỏng vấn kỹ lưỡng, đưa họ vào một số tình huống để kiểm tra khả năng thích ứng, kỹ năng xử lý tính huống, kiến thức…nhưng với mặt bằng chung của lao động hiện nay, chỉ giỏi về lý thuyết mà yếu về thực hành thì khó có thể đáp ứng được các tiêu chí của nhà tuyển dụng.

Qua đó cho thấy tình trạng các sinh viên học giỏi, ra trường tấm bằng đẹp nhưng vẫn chật vật tìm kiếm việc làm hoặc rơi vào cảnh thất nghiệp kéo dài. Trong khi, các doanh nghiệp vẫn vô cùng nan giải để tuyển người. Làm cho khoảng cách giữa cung và cầu lao động ngày càng xa, sự mất cân đối thị trường lao động vẫn tiếp tục diễn ra.

Biểu đồ 5: So sánh biến động cung-cầu nhân lực theo trình độ trong 07/2013

II. DỰ BÁO CUNG-CẦU NHÂN LỰC THÁNG 08/2013:

Tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố Cần Thơ trong tháng  08/2013 có nhiều chuyển biến rõ rệt và đạt nhiều kết quả tích cực. Tuy còn nhiều khó khăn nhưng vẫn sẽ giữ mức tăng trưởng ổn định. Theo sự chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Cần Thơ thì lãnh đạo các ban ngành cần tiếp tục nắm chắc những khó khăn của doanh nghiệp để kịp thời tháo gỡ, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh, bình ổn giá thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp giảm hàng tồn kho, giải quyết nợ xấu trên địa bàn thành phố, góp phần tác động tích cực vào thị trường lao động.

Dự kiến nhu cầu tuyển dụng lao động của doanh nghiệp trong tháng 8/2013 giảm khoảng 4.300 lao động, trong đó các doanh nghiệp chú trọng tuyển dụng những lao động có trình độ phổ thông để tập trung phát triển sản xuất kinh doanh, những lao động có tay nghề và kinh nghiệm sẽ được ưu tiên tuyển dụng cao. Cụ thể, trình độ trên đại học chiếm khoảng 0,1 %, đại học – cao đẳng là 20,5%, trung cấp – sơ cấp là 28,9%, lao động phổ thông là 50,5%. Tuyển dụng tập trung chủ yếu vào các nhóm ngành nghề như: kinh doanh và quản lý, khoa học và kỹ thuật, điện và điện tử, bán hàng… Nguồn cung lao động sẽ có xu hướng tăng, nhu cầu tìm việc chủ yếu các ngành nghề như: kinh doanh và quản lý, văn phòng, công nghệ thông tin và truyền thông…

Thị trường lao động tiếp tục tình trạng mất cân đối cung – cầu nhân lực theo ngành nghề: kinh doanh và quản lý… và theo trình độ: trung cấp, cao đẳng, đại học. Hiện tại nhu cầu nhân lực tại thành phố đang có xu hướng giảm về số lượng, nâng cao về yêu cầu tuyển dụng chuyên môn kết hợp kỹ năng, ngoại ngữ. Vì vậy tình trạng sinh viên ra trường khó tìm ngay được việc làm hoặc làm việc trái ngành nghề đã được đào tạo sẽ đa dạng trong 08/2013.

Hiện nay, thực trạng xã hội đòi hỏi người lao động đang tìm việc làm cũng như sinh viên, học viên mới ra trường cần có những kỹ năng phù hợp với công việc cũng như kinh nghiệm làm việc thực tiễn. Nên cần có sự kết nối giữa người lao động, sinh viên với doanh nghiệp; giữa hệ thống đào tạo với hệ thống các doanh nghiệp thông qua các hoạt động dự báo nhu cầu nhân lực, thông tin thị trường lao động, hoạt động hướng nghiệp và các hoạt động dịch vụ việc làm. Từ góc độ hoạt động dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động tại thành phố Cần Thơ, xin kiến nghị những giải pháp cần được thành phố tăng cường để nâng cao gắn kết cung - cầu thị trường lao động, thực hiện có hiệu quả  nhiệm vụ mục tiêu giải quyết việc làm của thành phố vào những tháng cuối năm 2013:

          + Nâng cao chất lượng và quy mô cung cấp các thông tin về cơ hội việc làm, chỗ làm việc trống trong các doanh nghiệp, nhu cầu người tìm việc, khả năng bố trí giới thiệu việc làm trên thị trường lao động thông qua các Trung tâm Giới thiệu việc làm, các trường - cơ sở đào tạo, các Đoàn thể (Liên đoàn Lao động, Thành đoàn, Hội Phụ nữ...), các cơ quan thông tin truyền thông ...

           + Đẩy mạnh biện pháp hỗ trợ lao động, giảm tình trạng lao động thất nghiệp, mất việc làm, di chuyển chỗ làm việc trên địa bàn thành phố.

+ Cần phải có chính sách nhất định mới thúc đẩy các đơn vị sử dụng lao động liên kết với nhà trường. Về phía các trường, phải cải thiện điều kiện đào tạo, đổi mới nội dung và phương thức đào tạo để có được nhân lực chất lượng tốt hơn. Và thường xuyên tổ chức các buổi hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên định hướng ngành nghề, nghề nghiệp phù hợp điều kiện phát triển thị trường lao động.